اللّٰه تعالی قرآنده مؤمنلرڭ صفتلرینی صایاركن ، ” اونلركه نمازلرنده خشوع ایچنده درلر “ [١] بویورویور . رسول اكرم ( ع ص م ) دە احسان مقامنی ، ” اللّٰهه اوڭي كورويورمشسڭ كبی عبادت ایتمڭدر . سن اوڭي كورمه یورسه ڭ دە او سنی كورویور . “ [٢] دییه تعریف ایتمكده در . بدیع الزمان حضرتلری ، نماز اثناسنده مؤمنلرڭ طاشیمه سی كركن حالت روحيه يي شویله ایضاح ایدر :
” ( اللّٰهڭ ) نهایتسز رحمتنڭ التفاتنه التجا ایدوب ( صيغينوب ) ، حسابسز نعمتلرینه قارشی شكر و حمد ایدرك ، عزّت ربوبيتنه قارشی ( ربلگنيڭ یوكسك مقامی قارشوسنده ) ذلیلانه ( آلچالارق ) ركوعه كیدوب ، سرمديت الوهيتنه ( الٰهلغنيڭ دوامليلغنه ) قارشی محویتكارانه ( تواضعیله ) سجده ایدرك ، حقيقي بر تسلّئ قلب ، بر راحت روح بولوب حضور كبرياسنده ( بويوكلگنڭ حضورنده ) كمربستۀ عبودیت اولمق ( قوللغه ال باغلامق ) “ دییه غایت لطیف و علوی دویغولرله ایضاح ایدر .
حیاتی بوینجه آرقه سنده نماز قیلان پك چوقلرینڭ شهادتیله بدیع الزمان حضرتلری ، بوراده تعریف ایتدیگی كبی علوی ، حزین و محویتكارانه دویغولر ایچریسنده نماز قیلاردی . نمازه باشلاركن آلدیغی تكبيرڭ معنوی عظمتیله ، بولوندقلری اوطه نڭ تيتره ديگنه پك چوقلری شاهد اولمشلردر . بدیع الزمان حضرتلری ، كندیسنه جناب حقڭ محضا بر لطفی اولارق كوردیگی بو قوللق حالنی مكتوبات مجموعه سينده تحدیث نعمت صددنده شویله ایضاح ایدر :
” عبودیت ( عبادت ) وقتنده درگاه الهیه یه متوجّه اولدیغم وقت ، جناب حقڭ احسانیله بر شخصیت ویریلییوركه ، او شخصیت بعض آثاری ( حاللری ) كوسترییور . او آثار ، معناي عبوديتڭ اساسی اولان : ‘ قصورینی بیلمك ، فقر و عجزینی آڭلامق ، تذلّل ایله درگاه الهیه یه التجا ايتمك نقطە لرندن كلییوركه ؛ او شخصیتله ، كندیمی هركسدن زیاده بدبخت ، عاجز ، فقیر و قصورلی كورییورم . بتون دنیا بنی مدح ثنا ایتسه ، بنی ایناندیرامازكه بن ایی یم و صاحب كمالم . “ [٣]
رسالۀ نورڭ درس ویردیگی و بدیع الزمان حضرتلرینڭ بالذّات تطبیق ایتدیگی ؛ اللّٰهڭ حضورنده خشوع و خضوع ایله نماز قیلمق حالی ، باشده صفّ اول طلبه لر اولمق أوزره حافظ علی ، خلوصی يحياگيل و طاهری موتلو افندیلر و امثالی نور طلبه لرينده ده مشاهده اولونمقده يدي .
بو نوعدن اولارق بدیع الزمان حضرتلرینڭ ” رسالۀ نورڭ قهرمانی “ عنواننی ویردیگی خسرو افندی ده نمازلرینی خشوع ایچریسنده و تام بر حضورده اولمە حالیله قیلاردی . آرقه سنده نماز قیلان بتون طلبه لری بوڭا دائما شاهد اولمشلردر . خسرو أفندینڭ آرقه سنده نماز قیلاركن آلدیقلری فيضي باشقه هیچ بر یردن آلمدقلريني سويله مكده درلر . تكبیر آلمدن أوڭجه حضور آراردي . حضور بولمادن نمازه طورمازدي . بعضًا بر قاچ دقیقه حضور بولنجه یه قدر ” استغفر اللّٰه ، استغفر اللّٰه “ دییه استغفاره دوام ایدردی ، صوڭره تكبیر آلیردی .
عینًا كندی طلبه لری كبی ، زیارتنه كلن بعض كیمسه لر دخی اونڭ فوق العاده فیضله قیلدیغی نمازلرینه شاهد اولوب نقل ايتمشلردر . بونلردن بر قاچی شویله در :
مصطفی صونغور آڭلاتییور :
” خسرو آغابگڭ نماز قیلمه سی محتشمدي . قیلاركن ایكی بوكلوم اولویور ، فاتحه یی و دیگر سوره لری دانه دانه و یوركدن اوقویوردی . بر كرسنده نماز قیلاركن طیشاریدن كلن كورولتولر خشوعني انگلله مشدى . برقاچ كز نمازه طوردی ، تكرار بوزدی . اڭ صوڭنده غاز اوجاغنى یاقدی و اونڭ چیقاردیغی سس ، طیشاریدن كلن كورولتويي باصديرديغي ایچون حضورله نمازینی قیلدی . “ [٤]
علی تونچ آڭلاتییور :
” استادڭ وفاتندن صوڭره دده مله برابر خسرو آغابگڭ زیارتنه كيتمشدك . أوگله ، ایكیندی و آقشام نمازلرینی آرقه سنده قیلدم . او كونه قدر پك چوق عالملر ، ولیلر كورمش ، آرقه سنده نماز قيلمشدم . حتّی پك چوق نور طلبه سی آغابگڭ آرقه سنده دە نماز قیلدم . فقط خسرو آغابگڭ آرقه سنده قیلدیغم نمازده اوقودیغی فاتحه ، ضمّ سوره و او نمازدن آلدیغم هیبت و لذتی هیچ برندن آلمدم . “ [٥]
صدّیق طورسون آڭلاتییور :
” كرچكدن برنجی صافدە یر آلان ، استادڭ ” بنم یرمده “ دییوب التفاتنه مظهر اولان بر ذاتله ( خسرو افندی یله ) كوروشمه نڭ قولای اولمایاجغی شعوری ایچریسنده قاپویی چالدم . قاپویی آچدقلرنده بویوك بر محبّت و شفقتله قارشيلاندم . قالابالق بر جماعت واردی و ديزلري أوزرنده اوتورويورلردي . كمال تعظيمله اللرینی أوپدم و كندیمی تقدیم ایتدم . ممنونيتنى اظهار ایتدیلر و صحبتلرینه دوام ایتدیلر .
چوق اوزون صحبت ایتدیلر . شونی اعتراف ایده یمكه ، او صحبت ایدركن كرچكدن بن باشقه بر دنیایه كیتدیگمی ظن ایتدم . فرقلی بر عالمده سیاحت ایدییوردم . او حالت روحيه يي بوراده آڭلاتمق ممكن دگل . چونكه او عالم ياشانير ، آڭلاتيلماز … .
آرادن ساعتلر كچمشدی . ایكیندی نمازی كلمشدی . ایكیندی نمازینی قیلمق ایچون صف طوتديغڭزده ، اماملغه كچدیگنده حیاتمده او قدر حضورلی نماز قیلمق ناصب اولمامشدی . بویوك بر حضور ایله ” اللّٰه اكبر “ دیینجه آیاقلری ثابتدي و فقط وجودي حركتليدي . ایكیندی نمازی قیلییوردق . دریندن بر سس اداسیله اوقودیغی فاتحه دویولويوردي . نماز بیتدكدن صوڭره او حضوری بر داها بولمدم دییه بیلیرم . بش ساعته یاقین صحبتمز دوام ایتدی . “ [٦]